NASZA
Dzielnica VII Dwór
Mimo bogatej i fascynującej historii, dzielnica VII Dwór jest stosunkowo młoda.
Uzyskała status dzielnicy dopiero w 2014 roku.
Zachęcamy do zapoznania się z całym artykułem.


NASZA Dzielnica
VII Dwór
Mimo bogatej i fascynującej historii, dzielnica VII Dwór jest stosunkowo młoda.
Uzyskała status dzielnicy dopiero w 2014 roku.
Zachęcamy do zapoznania się z całym artykułem.
Najbliższe wydarzenie
Rozpoczęcie konsultacji budżetowych
27.01.2025 - 15.02.2025
dowiedz się więcej >
Najbliższa sesja
05.03.2025
godzina: 17:30
Najbliższy dyżur
05 marca 2025
godzina: 17:30-18:30

HISTORIA DZIELNICY
Autor: Kazimierz Stencel (przewodniczący zarządu Rady Dzielnicy VII Dwór 2011-2024)
Dzielnica VII Dwór – początkowo nosiła nazwę „Osiedle Młodych w Oliwie”, a jego rozpoznawalną ikoną była restauracja KASZTEL
XVI – XIX wiek – Oliwskie Wzgórza Morenowe
W XIII – oliwskimi wzgórzami morenowymi położonymi pomiędzy Olivą i Vriezst (Wrzeszczem) należały do opactwa cysterskiego. Wg dokumentu z 1279 roku znajdowała się tutaj osada pod nazwą Polane. Słowiańska nazwa, mająca niewątpliwie związek z leśnymi polanami przetrwała do dnia dzisiejszego w formie Polanki. Niemieckojęzyczni mieszkańcy Gdańska nie zmieniali nazwy, lecz używali dawnej przekształcając ją na Pelonken.
Obecna ulica Polanki – zwana Polanke biegnąca wzdłuż lasów porastających wzgórza morenowe jest starożytnym szlakiem komunikacyjnym, którym cystersi mieszkający
w Oliwie (Oliva) udawali się do Gdańska. Przez długie wieki był to główny trakt prowadzący z Oliwy przez Wrzeszcz (Vriezst) do Gdańska. Ludność niemieckojęzyczna szlak drogowy nazywała wówczas Polonkenweg.
(Wrzeszcz – osada od 1263 do 1404 r. nazywała się Vriezst. Od 1404 roku nazywał się Langfuhr).



Mapa niemiecka z 1933 r.
Mapa niemiecka z 1933 r.
W XVII wieku, po zachodniej stronie traktu, na dzierżawionych od klasztoru Cystersów gruntach posadowiono siedem, a być może osiem rezydencji, jakich gdańscy patrycjusze i bogaci kupcy mieli wiele na przedmieściach i w podgdańskich osadach. Na początku XVIII wieku ulica Polanki liczyła już 24 budynki w tym głównie letnie rezydencje. Jeszcze w XIX wieku dawne rezydencje nazwane zostały Dworami i ponumerowane w kierunku oddalania się od Oliwy – czyli w stronę Wrzeszcza (Langfuhr).
Z zespołu rezydencji nie dotrwały do obecnych czasów te, które były położone najdalej od „starej Oliwy”. Zachowały się jednak budynki pięciu z nich i choć nie we wszystkich można rozpoznać dawne, pełne świetności letnie pałacyki otoczone parkami, nadal potrafią zaskoczyć urokiem.
W roku 1939 cała posiadłość została przejęta przez Niemców, którzy wykorzystali budynki VII Dworu na rekreację i hipodrom dla SS-nów oraz na obóz jeniecki.


V Dwór (Waldsanatorium Danzig – Oliva) ul. Polanki 117

VI Dwór (Hof VI Polonkenweg) ul. Abrahama 27/Abrahama 33

VII Dwór (Hof VI Polonkenweg) ul. Chełmońskiego 14
V Dwór (Waldsanatorium Danzig – Oliva) ul. Polanki 117 VI Dwór (Hof VI Polonkenweg) ul. Abrahama 27/Abrahama 33 VII Dwór (Hof VI Polonkenweg) ul. Chełmońskiego 14
1948 – 1963 – Początki powstania osiedla
Osiedle zaczęło powstawać na wzgórzach i w dolinach morenowych na skraju lasów oliwskich Trójmiejskiego Parku Krajobrazowego na zachód od ulicy Polanki. Sąsiaduje od południa ze Strzyżą, od zachodu z Niedźwiednikiem i Trójmiejskim Parkiem Krajobrazowym sięgającym do Lipnika i od północy ze Starą Oliwą. Od XVII wieku do roku 1927
w rejonie należącym wówczas do Oliwy, oprócz w/wym. trzech dworów oliwskich zostało wybudowanych kilka innych budynków przy Polonkenweg. Były to głównie Przedstawicielstwa Handlowe różnych firm polskich i zagranicznych. Po II wojnie światowej podczas wędrówki ludu na tereny obecnej dzielnicy zaczęły przybywać rodziny
i osiedlać się. Na działkach kupionych lub otrzymanych od Państwa budowano domki jednorodzinne przy ul. Polanki, Abrahama, Głogowskiej i Siemiradzkiego. W czasach rozwoju Spółdzielni Mieszkaniowej w Oliwie postępowała również dalsza rozbudowa domów jednorodzinnych przy ul. Polanki, Abrahama, Norblina i Gryglewskiego.
Początki osiedla – w roku 1957 w Gdańsku powstawała Młodzieżowa Spółdzielnia Mieszkaniowa, z inicjatywy działacza młodzieżowego Jerzego Korenia. Młodzi gdańszczanie rządni wyjścia z kryzysu po rozwiązaniu Związku Młodzieży Polskiej (ZNP) na pierwszej Konferencji Wojewódzkiej nowo powstałej organizacji młodzieżowej Związku Młodzieży Socjalistycznej (ZMS) w Gdańsku członek konferencji Jerzy Koreń z zawodu technik budowlany, wystąpił z propozycją założenia młodzieżowej spółdzielni mieszkaniowej. Pomysł jego spotkał się z burzą oklasków. Konferencja przyjęła propozycje wybierając J. Korenia na sekretarza KW ZMS dając jemu jednocześnie pełnomocnictwo do utworzenia młodzieżowej spółdzielni mieszkaniowej. Pan J. Koreń wspólnie z świeżo upieczonym inż Jerzym Figurą zaczęli snuć projekty i plany
o spółdzielni mieszkaniowej. Początkowo spotykali się w siedzibie KW ZMS na ul. H. Sawickiej we Wrzeszczu. Tam na walnym zebraniu dokonano wyboru Zarządu
i prezesowanie powierzono inż Jerzemu Figurze. W kolejnym miesiącach Zarząd Młodzieżowej Spółdzielni Mieszkaniowej działał w lokalu KM ZMS w Gdańsku (w gdańskim ŻAKU). Prezes z głównym księgowym pełnili funkcję honorowo, ponieważ przed południem pracowali w macierzystych zakładach pracy a po pracy bawili się „w spółdzielców”. Początkowo zakładano budowę 3-4 a w najlepszym wypadku 5-ciu wieżowców lecz rzeczywistość ich przerosła. Po otrzymaniu od władz miasta w postaci lokalizacji na polanie wzgórz morenowych, pomiędzy Wrzeszczem a Oliwą pod budowę domów oraz wsparcia w załatwieniu wykonawcy i pieniędzy w banku, w dniu 21 marca 1959r. dokonano aktu wmurowania kamienia węgielnego pod pierwszy z trzech dziewięciopiętrowych punktowców przez Stanisława Szmidta – Przewodniczącego Miejskiej Rady Narodowej. Wśród podpisanych pod aktem erekcyjnym był inż. Jerzy Figura, główny projektant osiedla – jeden z pierwszych jego mieszkańców i Prezes Spółdzielni Edward Wygnański.
Kierownikiem robót został Pan Buraczyński – późniejszy mieszkaniec osiedla. Jego zastępcą był Pan J. Koreń – również mieszkaniec, a kierownikiem robót elektrycznych Pan Mieczysław Szumski. Pierwszym wybudowanym budynkiem został wieżowiec przy ul. Michałowskiego oznaczony nr 41. W pamięci mieszkańców zachowały się nazwiska pierwszych Prezesów Spółdzielni Mieszkaniowej Pan E. Wygnański, od 1961 Prezesem był mieszkaniec – Pan Karol Sobiecki. W trakcie budowy osiedla na zaproszenie władz miasta w dniach 19-21 lipca 1961 roku osiedle odwiedziła delegacja Demokratycznej Republiki Wietnamu, która przebywała w Gdańsku.
Po wybudowaniu w 1963 roku piątego wieżowca przy ul. Michałowskiego (nr 41) Osiedle nazwano „Osiedlem Młodych w Oliwie”. Wówczas Prezesem został inż. Mieczysław Szumski – mieszkaniec, wielki społecznik i legenda naszego osiedla, który w okresie swojej prezesury budował jednocześnie trzy osiedla „Pomorskie” „Wejhera” i nasze „Osiedle Młodych”. Początkowo zakładano, że Młodzieżowa Spółdzielnia Mieszkaniowa wybuduje nie więcej niż 5 wieżowców lecz
w 1965 roku skorygowano plany i w rezultacie postanowiono wybudować 26 bloków dla 3600 osób. Budowę osiedla zakończono w 1967 roku. W latach 1963 i później,
w czasie rozwoju Osiedla Młodych w Oliwie kontynuowano jednocześnie budowę prywatnych domów jednorodzinnych przy ul. Siemiradzkiego i Gryglewskiego oraz
tzw. bliźniaków przy ul. Doroszewskiego i Abrahama od nr 28 do 32 (do lasu).

Osiedla Młodych w trakcie budowy
W ślad za komunistycznym hasłem 1000 szkół na tysiąc-lecie, na osiedlu w roku 1965 przystąpiono do budowy Szkoły Podstawowej nr 70 przy ul. VII Dwór, którą oddano do użytku 1 września 1966r. Tego samego roku, Miejska Rada Narodowa w Gdańsku podjęła uchwałę o nadaniu patrona Osiedlu Młodych im. „Janka Krasickiego” – twórcy Związku Walki Młodych. Również w roku 1966 na skarpie przy ul. Chełmońskiego vis a vis ul. VII Dwór, Przedstawiciele władz partyjnych i miasta Gdańska w obecności brata Janka Krasickiego, Zarządu Spółdzielni, delegacji zakładowych, Szkoły i mieszkańców osiedla, dokonali wmurowania aktu erekcyjnego pod budowę pomnika Janka Krasickiego. Czaszę z kamienia wykuł artysta rzeźbiarz prof. Wiktor Tołkin a cokół został wykonany ze zbrojonego betonu. Jakie słowa były wygrawerowane na cokole, można przeczytać na zdjęciach.

Pomnik Janka Krasickiego (częściowo usunięty 24 lipca 2007)
Po upadku komunizmu, w roku 2003 Osiedle Młodych Janka Krasickiego uchwałą Rady Miasta Gdańska otrzymało nazwę Osiedle VII Dwór a w dniu 26.02.2007 r. Rada Miasta Gdańska zdecydowała (uchwałą nr VII/107/07) usunąć pomnik Janka Krasickiego, który został częściowo usunięty 24 lipca 2007 roku.
W latach 1965 – 1986 atrakcjami osiedla były: restauracja „Kasztel”, samolot na wzgórzu obok ul. Rodakowskiego 1E, Klub Osiedlowy przy ul. Rodakowskiego 3a (obecnie budynek SM VII Dwór) oraz stok narciarko saneczkowy z wyciągiem usytuowany na wzgórzach morenowych (obok lagrów) na końcu ul. Michałowskiego którego resztki maszynowni rozebrano w 2012 roku.

Restauracja Kasztel
Oprócz domków jednorodzinnych i blokowiska, w naszym rejonie znajdują się pozostałości po historycznym Sanatorium z 1654 roku, pod koniec XIX wieku lazaret, a obecnie – 7 Szpital Marynarki Wojennej pochodzący z początku XIX wieku wraz z V Dworem (zwany Dworem Anielskim i Jutrzenką) – jako II częścią dawnego Sanatorium przy ul. Polanki 117. Istnieje równie ż pozostałość Dworu VI przy ul. Abrahama 27, w którym 1807r zatrzymał się i przenocował Cesarz Napoleon Bonaparte a po przeciwnej stronie ul. Abrahama 33-34 na skraju Doliny Zielonej stoją 2 budynki należące niegdyś do kompleksu tego dworu. W miejscu jednego ze stawów należącego do VI Dworu znajdują się obecnie kryte i otwarte korty tenisowe.
W latach 80-tych ub. wieku przy ul. Abrahama wybudowano kościół rzymsko-katolicki pw. Św. St. Kostki oraz Meczet.

Kościół pw. Św. St. Kostki ul. Abrahama 38 Meczet im. Dżamaluddina Al-Afganieniego ul. Abrahama 17A

Kościół pw. Św. St. Kostki ul. Abrahama 38

Meczet im. Dżamaluddina Al-Afganieniego ul. Abrahama 17A

Szkoła Podstawowa nr 70 ul. VII Dwór, Gdańsk
Rada Osiedla VII Dwór
Na przełomie lutego i marca 2011 roku z inicjatywy trzech mieszkańców osiedla: Kazimierza Stencel, Beaty i Artura Łopatniuk, zebrano 389 ważnych podpisów mieszkańców pod wnioskiem do Prezydenta Miasta Gdańska o przeprowadzenie w Osiedlu VII Dwór pierwszych wyborów do Rady Osiedla, które zostały przeprowadzone w dniu 8 maja 2011 roku. W tym dniu w wyborach powszechnych mieszkańcy wybrali Radę Osiedla VII Dwór, która reprezentuje mieszkańców w Biurze Rady Miasta Gdańska i Urzędzie Miejskim w Gdańsku w sprawach istotnych dla osiedla.
Uchwałą Nr LII/1181/14 Rady Miasta Gdańska z dnia 24 kwietnia 2014 roku, ogłoszonej w Dzienniku Urzędowym Województwa Pomorskiego w dniu 30 maja 2014 roku, poz. 2022, naszemu Osiedlu VII Dwór nadano status DZIELNICY Gdańska i od dnia 14 czerwca 2014 roku Osiedle zostało Dzielnicą VII Dwór oraz otrzymało Statut. Tym samym dołączyła do grona istniejących trzydziestu czterech dzielnic Gdańska.
Opracował na podstawie udostępnionych informacji w internecie i udostępnionych materiałów archiwalnych od mieszkańców naszej dzielnicy – Kazimierz Stencel.
Materiał chroniony prawem autorskim – wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie treści historii i zdjęć tylko za zgodą autora.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zapraszamy na nasze media społecznościowe.
Chcesz wiedzieć więcej?
Zapraszamy na nasze media społecznościowe.